Czy kochający mąż, ojciec siedmiorga dzieci, nauczyciel akademicki, badacz systemów ekonomicznych i działacz społeczny może być wyniesiony na ołtarze, stając się oficjalnie naszym orędownikiem u Boga? Oczywiście, że tak. Potwierdza to przypadek włoskiego socjologa i ekonomisty Giuseppe Toniolo (1845-1918), który został beatyfikowany 29 kwietnia 2012 roku w rzymskiej Bazylice św. Pawła za Murami.

Chciał zostać świętym

Przez całe dorosłe życie Giuseppe Toniolo świadomie dążył do świętości. W swoim dzienniku napisał: „Chcę zostać świętym”. Postanowienie to realizował jako człowiek świecki, całkowicie zaangażowany w sprawy licznej rodziny, pracę zawodową na uniwersytecie oraz działalność społeczną i kościelną. Siłę do sprostania wyzwaniom i zrealizowania postanowienia czerpał z codziennego uczestnictwa (wraz z żoną Marią) w Mszy Świętej, rodzinnej i prywatnej modlitwy, a także wiernej współpracy z współczesnymi mu papieżami – Leonem XIII i Benedyktem XV. Od 1882 roku kierował się w swoim postępowaniu „Regulaminem życia”, w którym określił swoje obowiązki jako katolika, męża i ojca, nauczyciela i uczonego.

Naukowiec i współpracownik papieży

Giuseppe Toniolo działał w epoce, w której chrześcijaństwo zdawało się być w defensywie. Rewolucja przemysłowa, silne wpływy materializmu i pozytywizmu w myśleniu i działaniu elit, agresywny antyklerykalizm i działalność masonerii prowadziły do głębokich przemian społecznych, zmian obyczajowych i wypchnięcia chrześcijan z głównego nurtu życia.

Toniolo nie zgadzał się na ten stan rzeczy. Postulował konieczność pozytywnego zaangażowania się chrześcijan w sprawy doczesne. Nie wystarczała mu sama krytyka negatywnych zjawisk. „Trwałą zasługą G. Toniolo było to, że odnowił myślenie w dziedzinie ekonomii poprzez afirmację moralnych wartości w życiu społecznym i dał podstawy dla chrześcijańskiej demokracji. (…) Był ekonomistą, który starał się stworzyć system ekonomii zgodny z założeniami chrześcijańskimi” (K. Domagalski, Pionierzy katolickiej nauki społecznej, Ząbki 2000, s. 222). Postulował m.in. przestrzeganie wypoczynku świątecznego, skrócenie czasu pracy w fabrykach, obronę drobnej własności, udział robotników w zyskach przedsiębiorstwa, ochronę pracy kobiet i dzieci. Zwieńczeniem jego przemyśleń i dorobku naukowego jest opublikowany w 1908 roku Traktat ekonomii społecznej.

W swoich poszukiwaniach naukowych i praktycznych działaniach realizował plan papieża Leona XIII polegający na ponownym włączeniu Kościoła w społeczeństwo i kulturę. Czynnie uczestniczył w przygotowaniu i propagowaniu encykliki Leona XIII Rerum novarum z 1891 roku, w której papież ustosunkował się m.in. do tragicznej sytuacji ówczesnych robotników. Dostrzegając niebezpieczeństwo wybuchu wojny opracował dla papieża Benedykta XV statut międzynarodowego prawa pokoju. Obaj papieże cenili go za wielką wierność Kościołowi.

Inspirator i działacz społeczny

Nowy Błogosławiony Kościoła był przekonany, iż chrześcijaństwo ma wiele do powiedzenia w kwestii społecznej. Dlatego opracowywał chrześcijański program społeczny i gospodarczy, wierzył w przyszłość demokracji, dążył do zaszczepienia w organizacjach katolickich odpowiedzialności za sprawy społeczne, podejmował badania nad znaczeniem elementu etycznego w ekonomii. W celu popularyzacji swoich idei od 1907 roku organizował Tygodnie Społeczne, które do dzisiaj gromadzą włoskich katolików.

Błogosławiony G. Toniolo – żyjący w tym samym czasie, co założyciel Zgromadzenia Księży Sercanów ks. Leon Dehon i podzielający jego pasję społeczną – może być dla naszego pokolenia i naszego Duszpasterstwa szczególnym wzorem. Jako człowiek świecki, mąż i ojciec, wykładowca, badacz i działacz społeczny wykorzystał swoje talenty w całej rozciągłości i inspiruje do wejścia z odwagą w świat, który czeka na świadków Ewangelii.

 

Niektóre wydarzenia z życia G. Toniolo:

1845 – przychodzi na świat w Treviso

1878 – żeni się z Marią Schiratti

1882 – tworzy „Regulamin życia”, w którym określa reguły swojego postępowania

1883 – rozpoczyna wykłady z ekonomii politycznej na uniwersytecie w Pizie

1893 – powołuje do życia czasopismo „Rivista di Scienze Sociali”

1907 – inicjuje włoskie Tygodnie Społeczne

1918 – umiera w Pizie

1951 – początek procesu beatyfikacyjnego

1971 – Paweł VI ogłasza dekret o heroiczności cnót G. Toniolo

2012 – beatyfikacja w Rzymie